Deel 5: Hoe vordert het project Robuuste tomaten?

2024 was het derde jaar van het participatieve veredelingsproject van de Robuuste tomaten. Ons doel is nog steeds: nieuwe zaadvaste, ziekteresistente buitentomatenrassen selecteren. Zonder kas, serre of afdak: dat gaat ook massa’s (constructie- en afbraak-)plastic schelen! Er zitten al enkele zulke rassen in de Velt-zadenlijst: Philamina, Resibella en Primabella - prima rode kers- of cocktailtomaten. We willen ook rassen selecteren met grotere vruchten, andere kleuren en vormen. Let op: alle resistenties zijn tijdelijk, omdat de plaag ook evolueert. Daarom willen we een brede genetische basis, waaruit we nog lang nieuwe robuuste rassen kunnen putten.

We gingen van 106 deelnemers in 2023 naar 130: 50 anciens, die al een of twee jaar mee selecteren, plus 80 nieuwe gezichten. Het afgelopen jaar testen we 25 rassen, het jaar daarvoor 18. Hoe meer testers en rassen, hoe groter de kans dat we vanaf 2028 al enkele zaadvaste robuuste buitenrassen aan alle tuiniers ter beschikking kunnen stellen. 

Minstens 50 planten

Image

Dit jaar werken we met F2’s tot F4’s van hybride uitgangsrassen met heel goede Phytophthoraresistenties. Met dank aan Roland den Blanken, die aan de basis stond van dit project, en continu opzoekt, registreert en adviseert. Elk jaar krijgen de deelnemers een selectielijn toegewezen. Ze testen minstens vijftig planten uit: vollegronds, zonder bescherming tegen de regen, of enige behandeling. Dat lezen ze in de handleiding en de maandelijkse nieuwsbrieven. Op het forum Discord delen ze ook hun observaties, foto’s en vragen. Een lerende gemeenschap, daar gaat participatief veredelen om. Deelnemers gaan bij elkaar op bezoek, en we vertegenwoordigen ons project ook op tomatenproefdagen. 

Van alle 25 uitgangsrassen was er tot eind augustus nog geen een helemaal door de mand gevallen: dat is al sterk. De stuurgroep is net blij met vochtig, warm weer zoals dat van de voorbije zomer en dus met Phytophthorabesmettingen: alleen zo kunnen we goed selecteren. We raden de deelnemende tuiniers ook aan om naast hun testras ook een klassiek ras te planten, dat sneller de plaag oploopt. 

Slakken

Het natte weer en vooral de koude nachten in mei-juni speelden ons dit jaar parten. Daardoor raakten de eerste bloemtrossen niet bevrucht en rijpten grootvruchtige rassen heel traag. Botrytis en neusrot kwamen meer voor dan in de vorige edities, en ook daar selecteren we op (of: tegen). Op zandgrond zagen we soms voedselgebrek door uitspoeling: bijmesten en/of mulchen was de boodschap dan. En in sommige tuinen gingen slakken met de hele aanplant aan de haal.