2025 is een mastjaar

Wie een eik of beuk heeft in de tuin of wie recent eens in een bos of park wandelde, heeft het ongetwijfeld gemerkt: de grond ligt bezaaid met eikels, beukennootjes en andere boomvruchten. Het is dan ook officieel: 2025 is een meer dan gemiddeld mastjaar.

Wat is een mastjaar?

De term 'mastjaar' komt uit de bosbouw en het natuurbeheer en duidt op een jaar waarin bepaalde boomsoorten – voornamelijk eiken en beuken – aanzienlijk meer zaden en vruchten produceren dan gemiddeld. Dit gebeurt slechts eens in de zoveel jaar (historisch eens in de 4 tot 9 jaar), omdat het de bomen enorm veel energie kost.

Het woord 'mast' is trouwens oud-Nederlands voor varkensvoer. Vroeger werden in zo'n overvloedig jaar de varkens het bos ingestuurd om zich vet te mesten met de noten en eikels.

Dit jaar hebben vooral de inlandse eiken uitzonderlijk goed gepresteerd. Er wordt een opbrengst van miljoenen kilo's eikels geschat op plekken zoals de Veluwe of het Nationaal Park Hoge Kempen, wat ruim boven het meerjarige gemiddelde ligt. Hoewel de beuk dit jaar wat minder uitbundig was, is de totale hoeveelheid 'mast' indrukwekkend. Opvallend is dat de boomvruchten dit jaar door de weersomstandigheden ook erg vroeg vielen. Heel wat bosbewoners, zoals eekhoorns, muizen en vogels, zullen van dit mastjaar smullen. Ook zullen door de miljoenen zaden meer nieuwe boompjes ontkiemen, wat essentieel is voor de natuurlijke verjonging van een bos.

Wat met andere bomen?

Alhoewel de term 'mastjaar' in de strikte zin meestal gebruikt wordt voor vruchten van bosbomen, is het fenomeen van een jaar met uitzonderlijke opbrengst ook van toepassing op andere noten- en vruchtbomen, zoals walnoten en hazelnoten. 

Walnoten- en hazelnotenbomen hebben van nature ook jaren waarin ze veel meer noten produceren dan andere jaren. Deze overvloed wordt veroorzaakt door een combinatie van factoren: gunstige weersomstandigheden tijdens de bloei en voldoende energie (reserves) in de boom door de omstandigheden van het voorgaande jaar.

Op basis van de algemene trend van het mastjaar en de seizoensinformatie lijkt 2025 ook een goed tot zeer goed jaar te zijn voor de notenproductie in België en Nederland, hoewel dit lokaal kan verschillen. 

Kortom, het is het perfecte moment om die heerlijke walnoten of hazelnoten te rapen, te verorberen en/of ze te bewaren voor later!