Hoe bescherm je jouw fruitboom of -struik tegen ziekten en plagen?

Om te voorkomen dat jouw fruitboom of -struik ziek wordt, zorg je ervoor dat hij zich goed voelt in zijn omgeving. Dit doe je al bij de aanplant, door een geschikt ras te kiezen en hem op de juiste plaats te planten. Dat is van groot belang. Maar daarna moet je hem ook op de juiste manier verzorgen.

Beter voorkomen dan genezen

Geef niet te veel bemesting, want te veel stikstof maakt de plant gevoeliger voor plagen zoals bladluizen. Goed snoeien is ook belangrijk om jouw boom gezond te houden. Werk ten slotte aan de inrichting van jouw tuin en streef naar een diverse omgeving of een ecosysteem waarin schadelijke en nuttige organismen in evenwicht zijn. Zelfs in een kleine stadstuin kun je een gezond ecosysteem voor jouw fruitboom creëren.

1. Trek bondgenoten aan

Image

Heel wat insecten en dieren zijn bondgenoten in de tuin. Zo zijn de larven van het lieveheersbeestje, sluipwespen en oorwormen het beste ecologische middel tegen bladluizen. Ook vogels, egels en vleermuizen eten veel schadelijke insecten. Door het hele jaar door te zorgen voor voldoende voedsel en een schuilplaats, zorg je ervoor dat bondgenoten naar jouw tuin komen en er blijven.

De meeste volwassen insecten voeden zich met stuifmeel en nectar. Zorg voor een grote variatie aan planten met verschillende bloeitijdstippen.

• Bloeit van februari tot maart: speenkruid, krokus, hazelaar, wilgensoorten, gele kornoelje
• Bloeit van april tot juli: paardenbloem, madeliefje, gewone berenklauw, duizendblad, kamille, klaver, viooltjes
• Bloeit van augustus tot september: zonnebloem, astersoorten
• Bloeit van september tot december: klimop

Voorzie zo veel mogelijk ruigte: een heg of wat struiken waarin zowel vogels als insecten hun nest kunnen maken. Of laat een stuk van jouw gazon verwilderen en maai het pas in de herfst. Ook in de winter houd je je tuin maar beter niet te netjes: laat dood hout of holle stengels liggen, want hierin zoeken nuttige insecten beschutting. Verkies je een strakke tuin? Zorg dan voor een insectenhotel. Door een bloempotje met stro te vullen en omgekeerd in jouw boom op te hangen, creëer je de ideale schuilplaats voor oorwormen.

Image

Om vogels te helpen overwinteren in jouw tuin, voorzie je het best vetbolletjes of pindanoten. Of laat wat van de oogst op de grond of in de boom achter. Egels lok je dan weer met behulp van een takkenwal of een houtstapel, waarin ze een droog plekje zoeken om hun winterslaap te houden.

Behalve ruigte en bloemen is er nog een ander belangrijk lokmiddel: water. Vogels en egels drinken het hele jaar door water, maar ook voor andere nuttige beestjes zoals libellen, kikkers en padden is water noodzakelijk. Heb je een vochtige plek in de tuin? Laat die dan vooral onaangeroerd. Of leg een waterreservoir aan. Dat hoeft niet veel plaats in te nemen. In een kleine stadstuin zet je bijvoorbeeld een waterton of een schaal.

Sommige roofinsecten, zoals lieveheersbeestjes, kun je lokken met specifieke waardplanten, zoals brandnetel en Oost-Indische kers. Deze planten worden bijna het hele jaar geplaagd door plantspecifieke bladluizen, waar lieveheersbeestjes naar op zoek gaan om hun eitjes te leggen.

2. Ziektewerende planten

Aromatische planten zoals citroenmelisse of salie kunnen geurverwarring veroorzaken bij schadelijke insecten zoals de fruitmot, waardoor ze de weg naar fruit niet vinden. Door leden van de uienfamilie (bieslook, knoflook en daslook) of mierikswortel onder jouw fruitboom te planten, zou je zijn weerstand tegen schimmels verhogen.

Is je fruitboom of -struik toch ziek?

Voor je tot bestrijding overgaat, stel je je de vraag of je er echt last van hebt. Door een beperkte aanwezigheid van schadelijke insecten te verdragen, blijven de natuurlijke vijanden ook aanwezig. Pas als de schade uit de hand loopt, spreek je van een ziekte of plaag en kun je ze bestrijden aan de hand van methodes die toegestaan zijn in de ecologische teelt.

1. Ken je belager

Om op het juiste moment en op de juiste manier in te grijpen, moet je eerst weten wat er aan de hand is. Observeer de schade. Welke delen van de plant zijn aangetast? Hoe ziet de schade eruit? Vergelijk de symptomen met foto’s op het internet. Als het jou niet lukt om de belager te vinden, ga dan te rade bij een fruitspecialist of -boek. Of stel je vraag in de Facebookgroep van Velt.

2. Plantversterkende middelen

Met plantversterkende middelen kun je de weerstand van jouw fruitboom of -struik verhogen. Ze hebben pas effect als je de behandeling vaak herhaalt, en helpen niet als de plaag al uitgebreid aan de gang is. De bereidingen worden gemaakt met planten die een sterke geur of smaak bezitten. Voorbeelden zijn heermoesthee tegen schimmelziekten of brandnetelaftreksel tegen bladluizenplaag.

3. Vangbanden of -platen

Schadelijke insecten, die in hun levencyclus langs de boomstam omhoog kruipen (bijvoorbeeld kleine wintervlinder) of er een schuilplaats zoeken (bijvoorbeeld fruitmot), kun je proberen te vangen door een vangband rond de stam te hangen. In struiken kun je lijmplaten ophangen om insecten te vangen (bijvoorbeeld frambozenkever). Wanneer je de banden of platen ophangt en wegneemt, hangt af van het insect dat je wilt vangen. Let wel: je vangt er ook andere nuttige insecten mee.

Image

4. Feromoonvallen

Bepaalde insecten gebruiken geurstoffen of feromonen om te communiceren. Als je deze feromonen rond de fruitboom aanbrengt, kun je de insecten lokken en vangen. De feromonen worden alleen waargenomen door het schadelijke insect en hinderen geen andere insecten. In de handel vind je feromoonvallen voor de fruitmot, pruimenmot en kersenvlieg.

5. Biologische bestrijdingingsmiddelen

Gebruik bestrijdingsmiddelen alleen als het absoluut noodzakelijk is. Ze doden ook andere nuttige insecten. Als je ze toch inzet, beperk je de nadelige gevolgen door de juiste dosis op het juiste ogenblik toe te passen. Volg nauwkeurig de gebruiksaanwijzing.

Image