Dokter Dirk Avonts over tuinieren: 'Even effectief als een medicijn'

Met je handen in de aarde wroeten, planten zien groeien en een heerlijk gerecht met je oogst bereiden. Het is niet alleen heel leuk, het is ook nog eens goed voor je gezondheid. 'En nee, dat is geen geitenwollensokkenbevinding', zegt dokter Dirk Avonts. 'Het is pure wetenschap.'

Groene omgeving

Bij de Belgische huisartsenvereniging Domus Medica is Dirk Avonts onder andere geëngageerd in het kennisdomein Preventie. 'Het probleem daarbij is dat de kwetsbaarste groepen vaak moeilijk te bereiken zijn', zegt hij. 'Daarop kun je vooruitlopen door simpelweg voor hen een natuurlijke omgeving te creëren. Uit heel wat studies blijkt dat dat een positieve invloed heeft. Meer natuur in de stad komt vooral de zwaksten onder ons ten goede.'

De minimale oppervlakte die een meetbaar effect heeft op onze gezondheid is een halve tot één hectare. Het is volgens Avonts dan ook het beste dat je in een stad afwisseling hebt tussen woongelegenheden en toegankelijke natuur. 'Zelfs als je er niet komt, heeft het een invloed', zegt Avonts. 'Een klein appartement met uitzicht op bomen is al voldoende. Binnen de 300 meter heb je het grootste effect van de groene oppervlakte.'

Medicijn

Ook activiteiten in het groen, zoals tuinieren, hebben een positief effect op onze gezondheid. Onder andere een studie uit Nederland bevestigt dat. 'We zouden het bijna als een medicijn kunnen gebruiken', zegt Avonts. 'Tuinieren is een middel om stress te reduceren en het vermindert angstgevoelens en gevoelens van depressie. Bovendien zou het een goede invloed hebben op het immuunsysteem.'

Over de reden waarom tuinieren zo gezond is, bestaan verschillende hypotheses. Een van de pistes is dat het bevorderlijk is, omdat het structuur geeft aan je leven. Je moet je planten immers op tijd en stond de nodige zorg geven. Een andere verklaring luidt dat je bij tuinieren met heel veel verschillende micro-organismen in contact komt. Je eet ze op of ademt ze in, waardoor ze in je lichaam terechtkomen en vervolgens je darmflora veranderen.

'Een eenduidige verklaring voor het positieve effect van tuinieren op onze gezondheid is er dus niet', legt de dokter uit. 'Maar dat het werkt, staat vast. Het is dus geen geitenwollensokkenbevinding. Het is wel degelijk pure wetenschap. Vergeet niet dat het positieve effect van medicatie dikwijls ook niet eenduidig te verklaren valt. Eigenlijk heeft dit hetzelfde wetenschappelijke gehalte.'

Heilzaam

Over de minimale dosis is nog niets bekend. Al heeft volgens Avonts elke dosis een effect. 'Zelfs als je naar natuurfoto's of -documentaires kijkt, is er een daling van het stressniveau. Ideaal voor als het winter of avond is. Maar natuurlijk is het nog altijd beter om gewoon de buitenlucht te trotseren.'

Op basis van alle bevindingen raadt Avonts iedereen aan om meer uit zijn of haar kot te komen en de handen in de aarde te steken. Kun je om een of andere reden niet naar buiten? 'Doe dan aan indoor tuinieren!', besluit Avonts. 'Ons binnenklimaat is bijna tropisch, dus alles groeit. Kweek wat scheuten op je vensterbank en wie weet kun je binnenkort met je oogst een heerlijke soep bereiden. De oogst is trouwens niet het belangrijkste. Het is echt de activiteit van het tuinieren die - zowel mentaal als lichamelijk - heilzaam is.'