Twee gezinnen, één tuin

Je kent ze vast en zeker: de typische verkavelingstuintjes met repelpercelen als soldaten zij aan zij, gescheiden door een keurige draadafsluiting. Twee jongen gezinnen uit Gent sloegen de handen in elkaar en spraken af om de draad tussen de tuinen te verwijderen. Een briljant idee, maar hoe moest het nu verder?

Repelpercelen in een verkaveling

In deze recente verkaveling dichtbij het Gentse stadscentrum biedt een projectontwikkelaar betaalbare passiefwoningen aan op een plek waar arbeiders vroeger staaldraad produceerden. De duurzame woningen zijn gebouwd op een zogenaamd brownfield, een verlaten en verontreinigd terrein, in dit geval van de vroegere Treillarmé-fabriek.

De woningen met hedendaagse architectuur liggen rond een pleintje met gemeenschappelijk groen en speelmogelijkheden. Beslist een lovenswaardig initiatief, al heeft de verkavelaar toch enkele kansen laten liggen. Zoals in elke klassieke verkaveling parkeren ook hier de auto’s op de oprit voor elk huis, is er geen initiatief tot autodelen, geen plaats voor fietsenbergingen en geen gemeenschappelijke vuilnisberging. Tot slot heeft iedereen een netjes afgescheiden, kleine tuinrepel achter de woning. Maar twee gezinnen, die geheel toevallig buren werden, namen daar geen genoegen mee.

Image

Win-win

De twee gezinnen zijn heel anders qua samenstelling. Het eerste gezin bestaat uit twee ouders en twee schoolkinderen. Het tweede huishouden bestaat uit een koppel met een poes. Een goede vriend heeft bij hen een vaste slaapstek als hij in Gent vertoeft. Ze kenden elkaar nog niet lang, en toch besloten ze om de handen in elkaar te slaan en de Bekaertdraad tussen de twee tuinen te verwijderen.

Image

De rechterbuur nam een tuinarchitecte onder de arm die een ontwerpvoorstel zou uitwerken. De linkerburen kregen dat voorstel onder ogen en besloten prompt om de tuinarchitecte ook voor hun tuin aan het werk te zetten. De volgende afspraak met de tuinarchitecte vond gezamelijk plaats. Tot hun verrassing waren er geen twee ontwerpen, maar slechts één tuinontwerp waarin de wensen en behoeften van beide buren waren verwerkt.

De tuinmuur ter hoogte van de buitentrap, een slim ontwerp en een uitgekiende plantenkeuze zouden voor de nodige privacy zorgen. Het resultaat? Een veel grotere en meer gevarieerde tuin voor beide buren. In het vakjargon van management en marketing zou men van een ‘win-winsituatie’ spreken. Intussen heeft ook een derde buur de draadafsluiting weggenomen.

Hoe ga je te werk?

Om de behoeften en wensen helder te krijgen en elkaar als buren hierin zo weinig mogelijk te beïnvloeden, ga je het best afzonderlijk aan het werk. Denk er rustig over na en maak een wensenlijstje van wat je graag wil doen in en met je tuin. Som op wat je zo fijn vindt aan een tuin.

Image

Betrek je er een tuinarchitect bij, dan is het goed als die met beide partijen afzonderlijk praat en de wensenlijstjes aandachtig beluistert. In het geval van deze twee buren gebeurde dit spontaan. De tuinarchitect is in een dergelijk geval tegelijk begeleider en expert. De kunst bestaat erin om de tuin als geheel te ontwerpen, maar zo dat je hem toch als twee individuele tuinen kunt gebruiken.

Kijk je naar het bovenaanzicht van het ontwerpplan, dan zie je wel degelijk één grote tuin. Trek nu een denkbeeldige lijn vanuit het centrum van de centrale muur naar achter in de tuin en er ontstaan twee tuinen die op zichzelf kunnen fungeren. Op die manier kun je de tuinen ooit weer scheiden, als dat nodig is. Als je op een van de zitplekjes uitrust, zit je in je eigen fysieke tuin, maar blijf je toch het gevoel en het zicht behouden van een grote tuin. Dit effect krijg je door met grillige eilanden te werken die de tuin opdelen zonder strakke grenzen te trekken.

Door te spelen met de hoogte, scherm je meer of minder af. Varieer met struiken van verschillende hoogte en breedte. Er is ook plaats voor een kleine boom. Voorzie onder en aan de rand van de struiken een kruidlaag van vaste planten. De gelaagde opbouw lijkt op die van een bosrand en zorgt voor veel variatie en biodiversiteit. Als alle planten na enkele jaren zijn uitgegroeid, is het werk in de tuin maar gering.

Eigen accenten

Dankzij de eilanden ontstaan er kleinere ruimtes waarin je de verschillende behoeften en wensen een eigen plekje kunt geven. Zo wilden de rechterburen een plek voor enkele vierkantemetertuintjes met pluksla en allerlei kruiden. De linkerburen wilden dan weer liever verschillende soorten fruitstruiken.

Door slim te combineren met struiken en gemaaid gras is het mogelijk om zit- of lighoekjes te maken met de nodige privacy. In totaal zijn er telkens twee zitplekken, waarvan telkens een in de zon en een in de schaduw van de woning. De ruimtes dichtbij de woning hebben een grotere mate van beschutting en privacy.

De rechterbuur koos ervoor om in aansluiting op de woning te werken met flagstones (vlak gekloven natuursteen in grillige vormen) met een groene waterdoorlatende voeg. De linkerbuur maakte gebruik van oude borduren van blauwe hardsteen, eveneens met grasvoeg. Doorheen de tuin lopen graspaden die af en toe breder worden om een zit- of rustplek te vormen.

Tekst en tuinarchitecte: Nike Verfaille (www.alert-eco.be)