Beter leven door beter eten

Voedsel is een basisrecht. Dat vinden ze ook bij Humana Terre, een collectief moestuinproject dat door een groepje mensen zonder wettig verblijf in het leven werd geroepen. Daarom verbouwen ze sinds 2012 hun eigen groenten en fruit op een perceel in Jette. ‘Het doel is om beter te leven door beter te eten’, klinkt het.

Verwaarloosde boomgaard

Mohammed is een van de oprichters van Humana Terre. Hij vertelt ons over het ontstaan van de tuin: ‘Humana Terre is de vrucht van een samenwerking met een groepje mensen zonder wettig verblijf. Omdat we het beu waren om te wachten op de politiek, besloten we om zelf actie te ondernemen en ons te engageren in een sociaal project met direct resultaat.’

Via Samenlevingsopbouw kregen ze te horen dat op een terrein van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) in Jette een oude boomgaard stond. Het was de Jeugdbond voor Natuur en Milieu (JNM) die de verwaarloosde boomgaard in 2005 had ontdekt en hem sindsdien in zijn eer probeert te herstellen. ‘Toen we het terrein bezochten, bleken ze nog op zoek naar handen die de boomgaard mee konden beheren. Bovendien was er op het terrein ook nog potentieel voor een moestuin. Daarom besloten we om het terrein mee te beheren en te verbouwen.'

Image

De grond hebben ze in twee opgedeeld. Een stuk laten ze verwilderen om de diversiteit te bevorderen. Een ander hebben ze verbouwd tot biologische moestuin en fruittuin. Die wordt door een viertal mensen beheerd. Al zijn er daarnaast nog veel andere mensen die af en toe de handen uit de mouwen steken. In de loop van de jaren is de tuiniersgroep sterk gegroeid en geëvolueerd tot een groep van mensen van verschillende milieus en culturen.

Delen en leren

‘Het hoofddoel van ons project is om beter te leven door beter te eten. We telen voedsel dat we vervolgens onder elkaar verdelen. Dat delen zonder dat het economische van belang is, dragen we hoog in het vaandel. We leven in een maatschappij die alleen om winst en kosten lijkt te draaien. Maar het essentiële vergeten we: relaties tussen mensen en de relatie met de natuur.’

Niet alleen de oogst wordt hier gedeeld, maar ook de kennis en ervaring. ‘Tuinieren is cultuurgebonden. Iedereen heeft hier zijn eigen methode. Maar dat maakt het juist interessant om van elkaar en elkaars methode te leren. Daarom vinden we het belangrijk dat  mensen van verschillende culturen elkaar in de tuin kunnen ontmoeten.’

Kinderen sensibiliseren

Kennis en ervaring worden ook gedeeld met de omliggende scholen en organisaties. ‘Soms komt er een groep uit Woluwe om ons te leren hoe je de broodoven gebruikt. Het gebeurt ook dat wij naar andere tuinen zoals de Velt-samentuin in Koekelberg gaan om onze ervaring te delen.’ Maar het liefst geven ze workshops aan kinderen. ‘We geven workshops aan kinderen van de nabijgelegen scholen. Zo hebben we een workshop gegeven rond verwerking van appels tot compote. Het is niet alleen de gelegenheid om onze kennis door te geven, maar ook om kinderen te sensibiliseren rond thema’s zoals duurzame voeding, mensenrechten en klimaatopwarming.’

Image

Zelfbedruipend

Ieder jaar wordt een deel van de fruitoogst geperst tot sap. ‘Een deel van het sap gebruiken we voor onze eigen evenementen. Een ander deel verkopen we aan andere organisaties om onze werking te bekostigen.’

Humana Terre is ook grotendeels zelfbedruipend. Vanaf het begin hebben ze zonder subsidies gewerkt omdat ze onafhankelijk wilden zijn. Al was dat niet altijd even eenvoudig. ‘Op sommige momenten moesten we behoorlijk creatief zijn. Maar het is een project ontstaan uit solidariteit en we willen het ook vanuit solidariteit verderzetten.’

Mohammed geeft toe dat ze meerdere hindernissen moesten en moeten overwinnen. Aan opgeven denkt hij daarentegen niet. ‘Dat is een deel van het proces. Het is uit ervaring dat je iets leert.’

Nog meer fruit!

De boomgaard omvat een 30-tal hoogstammen waaronder vooral appel- en perenbomen, maar ook pruimelaars, abrikoos en kerselaars. Sommige bomen zijn intussen al zeer oud en sterven af. Het is tijd om de boomgaard te verjongen.

Via de samenaankoopactie van Velt bestelden ze een assortiment van 44 fruitbomen en -stuiken, die ze in het najaar tussen de bestaande bomen aanplantten. Tijdens de aanplant werden ze geholpen door vrienden, jongeren van de JNM, en kregen ze ook hulp aangeboden via een sociaal medianetwerk ‘meet up’.