Kweeperengelei en vossennesten: de volkstuin van Chantal

In de volkstuintjes ‘Op den Berg’ in Sint-Lambrecht-Woluwe huurt Chantal Callens al 10 jaar een perceel van 150 m². Behalve een kippenhok en een moestuin, staan er op haar perceel ook een groot aantal fruitbomen. 'Ieder jaar plant ik één nieuwe fruitboom aan', zegt ze. Intussen heeft ze een kleine fruitige wildernis opgebouwd met een tiental verschillende fruitsoorten.

Burgemeester helpt mee

Ook buiten haar perceel staan er fruitbomen en -struiken die ze samen met de andere tuiniers beheert. 'Er heerst een amicale sfeer in de tuintjes, waar kennis delen en elkaar helpen centraal staan. De burgemeester is ook zeer gemotiveerd en helpt waar hij kan. Hij laat houtsnippers brengen waarmee we de paden onderhouden en onze percelen mulchen.'

Image

De volkstuinen bevinden zich op het domein van de oude boerderij ‘Hof ten Berg’, waar na de Tweede Wereldoorlog burgers hun voedsel kwamen verbouwen. Het domein is nu beschermd erfgoed. 'Ik vind het belangrijk dat volkstuinen bewaard worden. Deze tuinen hebben immers een deel van de bevolking na de oorlog gered. Ze zorgden trouwens niet alleen voor eten, maar hielden mannen ook weg uit de cafés. We mogen dat niet verloren laten gaan.' Naast de volkstuinen heeft het domein ook een educatieve boerderij met bijenkasten en kippen, waar de tuiniers soms een handje toesteken. Het domein ligt naast een moeras en een oude maar handige waterput, die de tuinen van water voorziet.

Kippen zijn onmisbaar

Alles wat Chantal kweekt is uiteraard ecologisch. 'In de hele tuin pas ik de principes van permacultuur toe. Zo probeer ik minimaal te snoeien, al moeten er soms takken weg omdat bomen anders te veel licht innemen. De takken die ik snoei hergebruik ik in hekkens of ik maak een hoop waar egels zich kunnen nestelen. Vandaag weet ik goed hoe het moet. Maar toen ik startte, heb ik veel fouten gemaakt. Gelukkig kon ik beroep doen op de buren, oudere mannen met veel ervaring. Ik was een van de eerste vrouwen in de volkstuin. Ondertussen zijn we met meer.'

Image

Twee kippen lopen los rond in haar boomgaard. 'Kippen zijn onmisbaar in de boomgaard, ze doden parasieten en geven bemesting'. ’s Nachts zitten ze veilig in hun hok. Gelukkig maar want een vossenpaar maakte een nest naast haar perceel. 'Ik zie hier ook veel vogels: groene spechten, pimpelmezen, mussen, nachtegalen, vinken en grote kraaien. Een beetje platteland in de stad. Ik heb 4 kinderen, waarvan één permanente zorg nodig heeft. Wonen op het platteland was geen optie voor mij. Dankzij deze volkstuin kan ik leven op het ritme van de seizoenen. Ik word er ook helemaal zen van. De tuin doet me mediteren.'

Maar er zijn ook vossen...

Toch is het niet allemaal peis en vree. De ene zomer is te nat, de andere te droog. 'We moeten ons altijd aanpassen. Gelukkig had ik vorig jaar toch een mooie oogst dankzij de waterput. En helaas maken we ook wel diefstal mee: groente en fruit worden soms ’s nachts geplukt. Niet altijd door mensen, nee. Dankzij de infraroodcamera’s die we plaatsten, ontdekten we wie elk jaar onze rode bessenstruik leegrooft… De vossen! Ze leggen zich onder de struik en plukken de hele nacht door onze bessen. Tegen de ochtend hangt geen bes meer aan onze struik!'

Het omgekeerde gebeurt ook: soms schenkt de natuur een overvloedige oogst. 'Als ik te veel heb voor mij en mijn kinderen, deel ik met de andere tuiniers. Zij doen dat ook. Aan de ingang van het terrein leggen we zakken met oogstoverschotten en iedereen neemt waar hij of zij zin in heeft.' Chantal verwerkt haar fruit ook regelmatig tot confituur. Van de kweepeer op het gemeenschappelijk perceel, die ieder jaar een overvloedige oogst levert, maakt ze heerlijke gelei.

Image

De natuur stuurt

Chantal en haar medetuiniers doen meer dan enkel hun eigen perceel verzorgen. In het voorjaar zetten ze de poorten van de volkstuinen open voor publiek. 'Er is altijd een hoge opkomst en de mensen zijn erg geïnteresseerd!'

Haar tip voor starters: 'Laat je nooit ontmoedigen en heb geduld', verzekert Chantal. 'In het begin wil je dat alles snel gaat en snel groeit, maar het is de natuur die stuurt.” Of ze nog toekomstplannen heeft voor haar tuin? “Oh ja, ik heb nog veel ideeën! Zo wil ik mijn moestuin graag omvormen tot een kloostermoestuin: ik wil hem opdelen in 4 percelen met in het midden een cirkel. In de cirkel komen bloemen en rond de 4 percelen komen teenwilgen als windbeschutting. Ook een medicinale tuin staat nog op mijn verlanglijstje. Binnen 2 jaar ga ik op pensioen en heb ik meer tijd om in de tuin te werken, daar kijk ik al naar uit!'

• Locatie: ‘Op den Berg’ in Sint-Lambrecht-Woluwe
• Oppervlakte: perceel van 150 m²
• Fruitsoorten: Op haar eigen perceel: 2 kerselaren, 1 Mirabel, 2 pruimenboom, 2 appelboom, 1 druivelaars, 1 kiwi, 1 vijgenboom, 2 hazelnoten, 1 perzik. Op gemeenschappelijk domein: rode, witten en zwarte bessenstruiken, 1 kweepeer, notelaren.
• Leeftijd: 1 tot 10 jaar oud
• Boomvorm: Op haar perceel staan enkel laagstammen, op het gemeenschappelijke deel staan ook hoogstammen.
• Geschatte oogst: Dit varieert naargelang het weersomstandigheden, maar ik kan rekenen op enkele kilo’s per fruitboom.

Dit portret kadert in het Velt-project ‘Verger Partagé, gedeeld fruit in Brussel’. Heb je vragen? Dan kun je terecht op vergerpartage@velt.nu.

We werken samen met deze onmisbare Brusselse organisaties. 

Image