Wist je dat maar vier soorten planten verantwoordelijk zijn voor de helft van onze voedselvoorziening? Afhankelijk van waar ter wereld je leeft, maken aardappelen, tarwe, mais of rijst een te groot deel uit van je dagelijkse maaltijd. Door zo eenzijdig te eten, wordt niet alleen onze gezondheid bedreigd, ook ons landbouwsysteem wordt hier volledig door bepaald. Deze vier gewassen zijn immers verantwoordelijk voor massale monocultuur waarbij de aarde wordt uitgeput en heel veel water wordt verspild. Het grootste slachtoffer is onze biodiversiteit. Steeds meer nuttige gewassen verdwijnen en daarmee alles wat ermee samenhangt aan organisch leven. Tijd dus om te kiezen voor een gevarieerd bord. Want dat is niet alleen lekker en gezond, maar ook mooi. Met deze vijf tips ben je zo vertrokken.
- Je hoeft geen uitgebreide studie te maken van alle bestaande groentesoorten om er zeker van te zijn dat je voldoende varieert. Door te kiezen voor groenten in alle kleuren van de regenboog, varieer je vanzelf. Elke groentesoort heeft immers zijn unieke voedingswaarde. Veel kleur betekent dus veel verschillende soorten vitamines en mineralen. Niet alleen is de regenboog eten gezond, het is ook veel lekkerder. Want wie heeft er nu zin in een grote berg van dezelfde groente?
- Haal die vergeten groenten uit het vergeethoekje en gun ze een ereplaats. Bang voor schorseneren, koolraap en haverwortel? Nergens voor nodig! De reden waarom je je neus ophaalt, is omdat je ze nog niet goed genoeg kent of ze alleen kent in de platgekookte, smaakloze versie die je als kind op je bord kreeg. Wist je bijvoorbeeld dat je van schorseneren de lekkerste chips maakt? En dat koolraap heerlijk is in de wok? En wat dacht je van een quiche met haverwortel? Laat je dus niet langer afschrikken en denk voortaan out of the box. Neem dus het heft in handen en doe eens lekker zot.
- Bang dat je uren in de keuken moet doorbrengen om gevarieerd te kunnen eten? Omarm dan deze snelle variatieformule bij uitstek: de buddha bowl! Het principe is dat je kleine porties van verschillende soorten groenten, granen en eiwitten gaat combineren. Eén regel: houd het simpel. Twee soorten rauwe groente (geraspt, in stukjes of fijn gesneden), twee soorten bereide groente (geroosterd, geblancheerd, gewokt), een handjevol quinoa, een handjevol gebakken kikkererwten en je bent klaar! Werk af met wat verse groene kruiden, wat geroosterde zaden of pitten en een dressing en je hebt een feestje in een kom. Nog te veel werk? Al deze deelgerechtjes zijn gemakkelijk voor te bereiden op een rustig moment. Rooster en blancheer al een portie groente en kook al een portie granen en peulvruchten in het weekend. Maak een dressing terwijl alles kookt en je geniet de hele week.
- Heel wat mensen eten twee broodmaaltijden op een dag, met vaak hetzelfde beleg. In Nederland en België ligt er dan ook veel te vaak (tarwe)brood, kaas en charcuterie op ons bord. Ook hier is variatie nodig. Varieer in brood- en dus graansoorten. Maak zelf heerlijke spreads op basis van seizoensgroenten. Velt helpt je daarbij graag op weg. Laat elke broodmaaltijd vergezeld gaan van een salade of een soep. Voor een warme maaltijd geldt dat de helft van je bord uit groenten moet bestaan. Voor een koude maaltijd is dat net zo goed het geval.
- Leer je kinderen van jongs af te variëren door ze regelmatig nieuwe smaken te laten proeven. Kinderen zijn van nature fijnproevers. Daardoor kunnen ze sommige smaken als te intens ervaren, maar dat is geen reden om voortaan rode biet, pastinaak en warmoes van hun menu te schrappen. Geef je kinderen én jezelf de tijd en geef niet op met hen verschillende soorten bereidingen te laten proeven, ook al is dat vaak een serieuze test voor je uithoudingsvermogen.
Start bijvoorbeeld met een wekelijkse proefdag waarop je nieuwe groenten en gerechten introduceert in de vorm van een klein leuk hapje. Vraag hen waarom ze sommige gerechten wel en niet lekker vinden. Jakkes is geen antwoord. Slap, zuur, bitter zijn dat wel. Op die manier leren ze proeven. En laat ze tot slot zo veel mogelijk mee koken. Zelfgemaakt is meestal veel gemakkelijker bemind.
In Keukenpraatjes, de maandelijkse online uitzendingen over ecologisch koken van Velt, komt het principe 'Varieer erop los' ook aan bod. Ontdek de aflevering.
Benieuwd naar meer tips om duurzamer te koken? Doe dan mee met de Ecokookchallenge.