Image
Gepubliceerd op:
08.11.2022
Tot 1 december kon elk Velt-lid meedoen met de samenaankoop biologische zaden.
Met deze samenaankoop willen we zaadvaste rassen, biologisch geteeld, op de voorgrond plaatsen. Nieuw in het aanbod dit jaar zijn de zaden van De Zaderij uit Nederland. Wij gingen op bezoek bij Tineke Alberts, bestuurslid van deze coöperatie, en leerden er meer over de zoektocht naar een sterke spinazie.
Zonneliefde op zeeklei
Tineke Alberts heeft het akkerbouwbedrijf Zonneliefde, gevestigd aan de Noorderringweg in het Nederlandse Bant. Deze locatie is ook de spil van de Zaderij: hier is hun zaadverwerkingslijn, waar ze schonen en verpakken, gevestigd. Het bedrijf ligt in de Noordoostpolder, in de voormalige Zuiderzee, dus op vruchtbare zeeklei. Tineke houdt er onder meer een aantal bonenrassen, die ze van haar oma heeft gekregen, de peul Lage Grijze Roodbloeiende Westrupper en de tuinboon Witkiem. Een ander gewas dat met Tinekes liefde gaat lopen is spinazie.
Image
Spinazie zonder wolf
Tineke wil in de eerste plaats een zaadvast ras ontwikkelen met een sterke veldtolerantie voor wolf. Wolf (Pseudoperonospora farinosa f.sp.spinaciae) is een valse meeldauw en de belangrijkste schimmelziekte bij spinazie. Het vormt een grijs schimmelpluis op de onderkant en soms ook op de bovenkant van de bladeren. Alleen bij de vroege teelt van spinazie met zaai in december komt wolf niet voor. De sporen blijven tot drie jaar levensvatbaar in de grond.
Er bestaan wel resistente rassen, maar die resistentie wordt regelmatig doorbroken. Commerciële hybriden met specifieke resistentiegenen domineren de markt, maar de multinationale eigenaars van die hybriden moeten om de haverklap nieuwe rassen op de markt brengen. Vandaar dat Tineke zich concentreert op veldtolerantie. Dan spelen naast de eventuele resistentiegenen ook andere planteigenschappen, zoals een goed wortelgestel, een rol in het verdedigingsmechanisme van de plant.
Image
Spinazie is:
- tweehuizig: mannelijke planten produceren stuifmeel, vrouwelijke planten enkel stampertjes.
- een kruisbestuiver: de bloemen van een plant kunnen dus uitsluitend bevrucht worden door stuifmeel van een andere plant.
- een windbestuiver: insecten hebben geen interesse in de kleine groene spinaziebloemetjes. De wind doet het werk.
Hoe maak je een nieuw spinazieras?
De weg naar een nieuwe selectie is lang: een werk van jaren, en liefdevolle aandacht. Tineke kreeg zeven oude, rondzadige vroege rassen uit de Nederlandse publieke genenbank, en zaaide die in 2014 uit. Daarvan liet ze de 35 mooiste – dus door haar geselecteerde – planten elkaar bestuiven. Die eerste kruisbestuiving gaf al handenvol zaad van een eerste populatie, zoals veredelaars dat noemen.
In die populatie selecteerde ze de volgende jaren zo:
- Het eerste jaar werkte ze met negatieve massaselectie: planten die te vroeg gingen bloeien, verwijderde ze.
- De volgende twee jaar paste ze positieve massaselectie toe: ze hield enkel zaad van de traagschietende planten.
- Daarna ging ze verder met de beste planten – onder meer qua opbrengst – en hun nakomelingen. Meer daarover lees je op www.zaadgoed.nl/projecten/tineke-alberts-spinazie
