Spectaculaire cijfers uit vijf gemeenten tonen potentieel deelinitiatieven

Iedereen weet dat deelinitiatieven als kringwinkels, autodelen en herstelinitiatieven als repaircafés de CO2-uitstoot in onze gemeenten kunnen doen dalen. Maar dat de impact ervan groot kan zijn, zien we voor het eerst dankzij concrete cijfers uit vijf pilootprojecten in Brugge, Diest, Dendermonde, Ieper en Lanaken. Dit blijkt uit het rapport ‘Lokale klimaatplannen en circulaire economie: actieonderzoek voor optimale koppeling’, opgesteld door Ecolife & Bond Beter Leefmilieu in opdracht van Vlaanderen Circulair. 

Het hoofddoel van dit onderzoek was om de voorwaarden te verkennen van een berekeningsmodel om de CO2-winst van lokale circulaire praktijken te meten. Voor gemeenten is het immers van belang te weten hoe ze het draagvlak in de (lokale) samenleving kunnen vergroten voor de koppeling tussen lokale klimaatplannen en circulaire economie.

Image

Uit dit onderzoek blijkt dat kringloopwinkels verbluffend veel klimaatwinst kunnen halen. Daarnaast leveren Repair Café en voedselherverdeling belangrijke bijdragen aan het verminderen van de CO2-uitstoot, met wisselende percentages. De mate van CO2-reductie door die initiatieven hangt nauw samen met de mate waarin ze ingebed zijn in het beleid van een gemeente. Initiatieven met brede toegankelijkheid, publieke acceptatie en beleidsmatige ondersteuning, zoals kringloopwinkels en deelmobiliteit, hebben een grotere impact op het vermijden van CO2-emissies. Minder bekende en/of ondersteunde initiatieven, zoals het hergebruik van bouwmaterialen en kantoormeubelen, hebben nochtans potentieel voor veel CO2- reductie, maar hun huidige impact blijft voorlopig beperkt door lagere toegankelijkheid en bewustwording.

Enkele voorbeelden ter illustratie. Met één kringwinkel kan je jaarlijks een CO2-equivalent van maar liefst 45.500 nieuwe T-shirts winnen. Door voedseloverschotten te herverdelen, bespaar je haast ogenblikkelijk de volledige CO2-impact van voedselverspilling. Voor elk elektrotoestel dat in een repaircafé hersteld wordt, vermijd je de helft van de CO-uitstoot voor de productie van een nieuw toestel. Bouwmaterialen van een huis produceren stoot ongeveer evenveel CO2 uit als datzelfde huis een heel leven te verwarmen. En een deelauto kan tot negen privéwagens vervangen, wat tot een indrukwekkende indirecte CO2-winst leidt.

Kleine schaal

Toch kent niet elke stad of gemeente deze initiatieven, en als ze er wel zijn, is het vaak op kleine schaal. Lokale besturen kunnen nochtans  hun klimaatambities flink versnellen door circulaire initiatieven op te starten en uit te breiden. Maar expertise ontbreekt soms. Uit het onderzoek kwamen enkele aandachtspunten naar voren die kunnen helpen bij het uitbreiden en monitoren van circulaire initiatieven.  Het belangrijkste was hoe de CO2-winst van die acties in kaart brengen en monitoren. Zo kan het lokaal beleid zich meer richten op de circulaire acties die de grootste materialen- en energiewinst opleveren. Voorts is er bij de gemeentediensten zelf nood aan circulaire bewustwording voor beter hergebruik van reeds beschikbare materialen. Om de acties uit het klimaatplan bij de lokale gemeenschap succesvoller te kunnen realiseren, is de medewerking en samenwerking van alle diensten nodig.

Er zijn dus nog veel meer oplossingen voor hergebruik mogelijk. En daar kan de Vlaamse overheid lokale besturen bij helpen. Zij kan een overzichtelijk, eenvoudig en betrouwbaar rekenmodel op poten zetten, om hergebruik en delen steevast in hun klimaatplannen te verankeren. Hoog tijd om dergelijke praktijken uit te breiden naar heel Vlaanderen.