Het composttoilet: kringlooptuinieren bij uitstek

Naar het toilet gaan zonder door te spoelen? Met een composttoilet kan het. Marc Van Hummelen maakt er al dertien jaar gebruik van. Bovendien geeft hij met zijn vzw Villa VanZelf workshops waarin je je eigen composttoilet leert maken.

Lowtech

In 2015 besloot Marc om zijn eigen weg in te slaan. Hij stopte met zijn job om te doen wat hem echt interesseert. En zo zag Villa VanZelf – de vzw die hij samen met zijn vrouw Sandra Roobaert draaiende houdt – het levenslicht. Binnen de vzw experimenteren ze met allerlei ecologische lowtech technieken. Het composttoilet is er daar een van.

‘In 2007 las ik The Humanure Handbook van Joseph Jenkins. Dat is een grappig en goed gedocumenteerd boek over het composttoilet. Het heeft me zo geïnspireerd dat ik meteen mijn eigen toilet heb gebouwd’, zegt Marc. ‘Het systeem is poepsimpel.’

Eigen routine

Je hebt verschillende soorten composttoiletten. Er zijn bijvoorbeeld varianten die urine en stoelgang scheiden, maar daar doet Marc niet aan mee. ‘Dat is een heel gedoe. Ik gebruik de eenvoudigste variant.’ Die bestaat uit slechts twee componenten: een toilet en een compostbak.

Image

Het composttoilet zelf bestaat uit een emmer en iets om op te zitten. Als de emmer vol is, moet je ermee naar de compostbak. ‘Je kunt daarin je eigen routine vinden’, vertelt Marc. ‘Wij hebben bijvoorbeeld zes emmers klaarstaan. Als de eerste vol is, gaat daar een deksel op en wordt die gestockeerd. Wanneer we aan de zesde zijn, gaan we met alle emmers tegelijk naar de compostbak. Dat bespaart ons heel wat werk.’

Drempels

De compostering vindt plaats in de compostbak en dus niet in het toilet. Het gaat om een aerobe compostering, wat wil zeggen dat er lucht aan te pas komt. Door de ideale mix van koolstof, stikstof, lucht en water komt er warmte vrij. ‘Die warmte zorg ervoor dat de compostering veilig is. Alle ziektekiemen gaan er op die manier uit’, licht Marc toe.

Schrik voor beestjes of ziektes hoef je met een composttoilet dus niet te hebben. Ook verzekert Marc dat er absoluut geen sprake is van geuroverlast. ‘Na elke toiletbeurt gebruik je zaagsel om alles af te dekken. Ten eerste bevordert dat de compostering. Ten tweede dient het als biofilter, waardoor alles geurloos blijft.’

Toch begrijpt Marc de drempels. De eerste jaren was hij de enige van het gezin die van het composttoilet gebruik maakte. De ommezwaai kwam er toen ze gingen verbouwen. ‘Het eerste wat moest verdwijnen was het toilet. Toen zag iedereen in dat een composttoilet best oké is en zelfs heel wat voordelen heeft.’

De toekomst?

Een van de voordelen van een composttoilet is dat je het kunt zetten waar je maar wilt. In de keuken, in de garage of in de tuin: het kan allemaal. Je verbruikt veel minder water, wat zowel voor de portemonnee als voor de omgeving positief is.

En het is die omgeving waar Marc het voornamelijk voor doet. ‘Met het composttoilet kun je kringlooptuinieren bij uitstek’, zegt hij. ‘Je stoelgang is in feite mest. Je laat hem niet meer naar de beek, rivier of zee afdrijven, wat voor veel overlast zorgt. In plaats daarvan drop je hem in de tuin, waardoor de kringloop rond is.’

Is dit dan het toilet van de toekomst? ‘Ja, maar niet helemaal’, vindt Marc. ‘Als je bijvoorbeeld geen tuin hebt, is het best een hele uitdaging om toch met een composttoilet aan de slag te gaan. Het idee dat er één oplossing voor iedereen is – zoals nu met de riolering het geval is – werkt gewoon niet. We moeten naar meer gedecentraliseerde, kleine oplossingen en dit is er daar een van.’