Wat doe je tegen slakken?

Slakken zijn vaak het grootste probleem in de tuin. De meeste slakken eten allerlei plantaardig materiaal, dood of levend, en dood dierlijk materiaal. Huisjesslakken geven ook aan dat er genoeg kalk in de bodem zit.

In april beginnen slakken aan hun eerste legsel. Meer dan 400 eieren leggen ze via kieren onder aardkluiten. 3 weken later komen de eitjes uit en 2 maanden later zijn ze op hun beurt ook al terug volwassen. Het is zeer belangrijk om al vroeg in het voorjaar maatregelen te nemen om het aantal slakken in de tuin te doen verminderen.

Zijn slakken nuttig/schadelijk?

De meeste naakt- én huisjesslakken vreten aan jouw sla en andere groenten. Dat komt doordat groenten sappiger en zoeter zijn dan de onkruiden en eventuele bodembedekking in jouw tuin. Onze groenten zijn immers al eeuwen geselecteerd op die malse eigenschappen: wilde sla is bijvoorbeeld bitter en stekelig, dus daar blijven slakken (en rupsen, bladluizen, ...) van weg. Net zoals veel andere beestjes verwerken slakken plantendelen, maar als ze de keuze hebben, gaan ze resoluut voor jouw prille plantjes.

Lookglansslakjes eten geen groene plantendelen, maar wel graag slakkeneieren. Laat ze dus vooral leven.

Image

Zijn er meer slakken dan vroeger?

Er zijn de laatste decennia vooral invasieve soorten bijgekomen, waaronder de naaktslak Deroceras invadens. Volgens een studie beweegt deze zich sneller dan 28 andere slakkensoorten: 4,9 mm per seconde.

Een andere invasieve naaktslak is de Arion vulgaris. Die is heel productief en goed bestand tegen uitdroging, wat een enorme overlevingstroef is. Bovendien is de Arion vulgaris zich gaan kruisen met de inheemse Arian ater (zwarte wegslak) en kunnen hun nazaten goed tegen de koude. Kortom: als jij vindt dat er steeds meer slakken in jouw tuin zitten, dan heb je gelijk. En nieuwe slakken vragen om een andere aanpak.

Tijdens natte, warme winters blijven slakken zich voortplanten. Dat doen ze exponentieel. En: het aantal slakkenetende diertjes - zowel in soorten als in aantallen - neemt af, net zoals in het algemeen de biodiversiteit al jaren afneemt. Zie ook onder wat je daarvoor kunt doen.

Image

Hoe bereid je jouw tuin voor?

• Controleer tuinafval en mulch regelmatig, want daaronder zitten slakken graag.
• Op droge grond kunnen slakken zich moeilijk verplaatsen. Door herhaaldelijk oppervlakkig schoffelen droogt het bovenste laagje van de grond uit.
• Laat kippen en (loop)eenden in de moestuin werken, tijdelijk (de hele winter) of plaatselijk (in een verplaatsbare ren of chicken tractor). Kippen raken dikke (naakt-)slakken wel grondig beu, sommige kippen lusten helemaal geen slakken. Eenden kunnen naar verluidt eindeloos slakken blijven eten. Loopeenden moet je wel africhten.
• Trek slakkeneters aan: lijsters, eksters, kraaien, spreeuwen, merels, egels, loopkevers, duizendpoten, spitsmuizen, kikkers en padden, hagedissen, ringslangen en hazelwormen, sommige insecten (loopkevers, glimwormen, libellenlarven) en enkele spinnen en spinachtigen (zoals de hooiwagen).
• Bevorder de biodiversiteit in je hele tuin om die slakkenpredatoren en andere nuttige dieren aan te trekken. Geen kunstmest, geen pesticiden, veel plantensoorten en groenvormen, om te beginnen. En plaatsen waarin veel nuttige diertjes kunnen wonen: een vijvertje, houtwal, insectenhotel, gemengde haag, dorre plantenstengels in de winter,...
• Zorg voor hindernissen waar slakken niet over heen kunnen, waaronder scherp zand, sparrennaalden, schelpengrit, fijngemaakte eierschalen en schelpen, zaagsel, kaf, houtas, lavagruis, dolomiet, koffieprut (hoe meer cafeïne, hoe beter de werking), zeewier, ongebluste kalk op jouw paadjes, hennepstrooisel of cacaodoppen. Strulch, een bewerkt product op basis van stro, zou heel effectief zijn. Het is bij ons blijkbaar nog niet te koop.
• Bescherm jonge plantjes door er een scherpe plastieken rand rond te plaatsen, bijvoorbeeld een plastic fles of een potje zonder bodem.
• Lookaftreksel:1 doorgesneden bol look koken in 1,5 l water, laten afkoelen en zeven, 250 cc van dit mengsel mengen met 8 à 10 l water. Op jouw groenten of hosta's spuiten. De geur dringt enigszins door in de bladeren, herhalen in geval van regen. Je kunt dit lookwater ook in het voorjaar dubbel zoveel aanmaken en dan in porties van 250 cc diepvriezen. Zo heb je een voorraad voor de hele zomer.
• Een laagje van 1 cm industriële compost, die nog nog dampt (en ruikt naar ammoniak). In vergelijking met huisgemaakte compost bevat deze fabriekscompost meer ammoniak, zouten, en ook - als er veel coniferen in verwerkt zijn - harsen. Allemaal stoffen die wekenlang heel irriterend zijn voor slakken en hun eitjes.

Image

Je kunt ook slakken vangen

Kun je slakken gewoon hun gang laten gaan of moet je ingrijpen? Je zou kunnen zeggen: 'Ik ben deel van dit ecosysteem en neem (tijdelijk) de rol van roofdier op.' Maar hoe?

• Maak schuilplaatsen. Leg dakpannen, bloempotjes, halve kokosnoten, koolbladeren, halve pompoenen, halve citrusschillen, rabarberbladeren, planken, stenen,… op plaatsen waar je slakken verwacht. ’s Morgens trekken slakken zich hieronder terug en kun je ze oogsten. Als de avond valt, of bij vochtig weer, verzamel je hen met de zaklantaarn
• Graaf bekertjes in de grond zo dat de bovenrand op gelijke hoogte komt van de grond. De bekers voor de helft vullen met bruin bier, of water met gistpoeder, cola, of melk. Plaats een afdakje boven de beker zodat het er niet in regent. De slakken komen af op de geur, en verdrinken. Gooi de inhoud regelmatig op je composthoop. Noteer: ook loopkevers en andere nuttige insecten vinden hun einde in biervallen.
• Paneermeel en zemelen trekken ook slakken aan zodat je ze kunt vangen.

Wat doe je met gevangen slakken?

• Je kunt ze verplaatsen naar een wild stuk grond in je buurt. Wel ver genoeg zodat ze niet meteen terugkomen.
• Je kunt ze levend voeren aan je kippen of eenden. Meng de slakken eventueel met wat kippenvoer of schelpengrit: dan kleeft dat slakkenmaaltje niet zo. Kippen raken slakken wel beu.
• Je kunt ze snel doden in kokend water of in een gesloten zak in je diepvries. De lijken kunnen dan op de composthoop.

Laat je dode slakken in de tuin liggen?

• Bij voorkeur wel. Op die dode slakken komen dan predatoren af, zoals egels, lijsters en loopkevers. Hun aantal en of hun activiteit kan daarna toenemen, zodat ze zelf actief op jacht gaan naar levende slakken.
• Slakkenlijken trekken vaak ook andere slakken aan: die vang je dan ook meteen.

Zijn slakkenkorels een goed idee?

Korrels op basis van van ferrifosfaat (bijvoorbeeld Escar-Go van ECOstyle) doden naaktslakken door hun kropklier te verlammen. Ze trekken zich terug en sterven na twee tot vier dagen. De werkzame stof in Escar-Go is ferrifosfaat, een verbinding die vrij in de natuur voorkomt. Er zit een lokstof bij waardoor de naaktslakken zich overeten.

Het middel is toegelaten in de biologische landbouw. Sprenkel ze bij de gevoelige planten zeer zuinig in het rond, dertig korrels per m2 is voldoende. Observeer het veld. Als de korrels blijven liggen, dan is de slakkenpopulatie onder controle. 

De gangbare korrels op basis van metaldehyde, zijn wel giftig voor onder meer vogels en egels die de korrels of de vergiftigde slakken eten. Ook honden en pieren eten die korrels graag op en gaan er dood aan. Lees dus het etiket en koop deze korrels niet.

En wat met aaltjes?

Er zijn aaltjes (Phasmarhabditis) op de markt die de naaktslakken parasiteren en doden. De merknaam is Nemaslug. Je krijgt dan een fles met daarin een substantie waarin er zich 12 miljoen aaltjes bevinden. Deze giet je uit over 40 m2 blote grond. De aaltjes zoeken de slakken op en parasiteren ze. De aaltjes sterven pas als ze geen nieuwe slakken meer vinden. Het aaltje werkt het best bij een bodemtemperatuur van 15°C. De resultaten zijn wisselend.

Commerciële slakkenbarrières en doe-het-zelfconstructies

• Kopertape, koperringen
• Elektrische omheining (bekijk How to make a garden slug en Comparing slug control methods)