Stappenplan om zelf te leren composteren

Veel composthopen of –bakken produceren vliegen, mieren of stank, maar geen compost. Net omdat ze enkel wat bijeen gegooid afval bevatten. Composteren is best eenvoudig als je werkt volgens het MANGO-principe: mengen, afdekken, natmaken, grote hoop maken en omzetten.

Stap 1: Meng bruin en groen materiaal

• Voorbeelden van bruin materiaal: dorre bladeren en takjes, stro, zaagsel (enkel van natuurlijk hout) en houtsnippers. Dit materiaal is koolstofrijk en luchtig.
• Voorbeelden van groen materiaal: grasmaaisel, mest, vers groen tuinafval en vers keukenafval. Dit materiaal is stikstofrijk en vochtig.

Het groene materiaal in jouw composthoop levert vooral voedingsstoffen, het bruine materiaal structuur. Die twee soorten materiaal mag je in laagjes afwisselen, maar gewoon alles mengen is even goed. Veel materialen horen tussen bruin en groen materiaal in omdat ze van alles wat bevatten. Bijvoorbeeld stalmest of vers gesnipperde takjes van je haag. Zorg vooral voor verscheidenheid aan materialen. Verklein, haksel of knip je ingrediënten: dan verteren ze beter. Stukjes van maximum 10 cm zijn al prima.

Image

Wat gooi je wel/niet op de composthoop?

• Niet: gekookte etensresten, houtas, aarde, behandelde aardappel- en citrusschillen. Ook kalk voeg je niet toe. Ooit werd dit aangeraden, maar het is aangetoond dat kalk de stikstof in je hoop in ammoniak omzet, en die vervliegt dan. Zo verlies je kostbare voeding, en je belast het milieu.
• Wel: Lava- en basaltmeel mag je met een paar handenvol per m3 toevoegen. Bentoniet ook, als je zandgrond hebt. Deze producten zijn heel goed voor je compostwormen en het kleihumuscomplex dat ze vormen.

Stap 2: Afdekken

Een bak met gaas of met grote spleten in de wanden (en zonder bedekking bovenop) droogt veel te hard uit en koelt veel te snel af om de thermofiele bacteriën en alle andere compostwezentjes goed te laten werken. Geef jouw composthoop wanden en een dak om het vocht en de warmte binnen te houden (bijvoorbeeld met karton, jute zakken, wat plastic zeil,…). Jouw composthoop zal hierdoor niet verstikken, zolang het materiaal binnenin luchtig genoeg is.

Stap 3: Natmaken

Knijp een handvol gemengd compostmateriaal uit met je handen. Als er enkele druppels uit lopen, dan is het vochtig genoeg. Anders voeg je nog water toe.

Image

Stap 4: Een grote hoop maken

Een grote hoop werkt beter dan een kleine, omdat de warmte- en vochtverliezen (aan de randen) beperkter zijn. Een m3 is ongeveer het minimumvolume: die massa composteert beter en sneller dan een paar emmers afval.

• Gooi kleine hoeveelheden gft-afval voorlopig op een wachthoop (of in de kippenren).
• Houd steeds een voorraad bruin materiaal apart. Denk aan dorre bladeren en takjes, houtsnippers,...
• Als je veel vers materiaal hebt (bijvoorbeeld na een maai- of snoeibeurt), dan zet je een echte hoop op.
• Meng wachthoop- en bruin materiaal met vers materiaal. Stapel dit mengsel tot je een hoop hebt van minstens een m3. Dan krijg je een goede broei!
• Werk samen met je buren aan één grote hoop.

Stap 5: Omzetten

• Na een maand (of iets langer) zet je de hele hoop om.
• Schep alles helemaal door elkaar met de riek, en zorg dat wat eerst aan de buitenkant zat nu binnenin de hoop komt.
• Is je hoop te droog? Voeg dan extra water toe.

Hoe beter je deze vijf principes toepast, hoe beter en sneller je composthoop zal broeien.  

Wat na het omzetten?

Laat de hoop afgedekt liggen. Na zes tot negen maanden heb je rijpe compost. Hoe je compost gebruikt lees je hier.

Wat met de broeiwarmte?

Een composthoop van een kubieke meter kun je als broeihoop gebruiken, met name in een serre of kas:

• Houd de temperatuur goed in het oog.
• Je kunt bijvoorbeeld tomaten op je broeihoop zaaien, in trays of potjes.
• Na een paar weken zakt de temperatuur en moet je weer aanvullen/omzetten.
• Het vergt wat werk en je leert het ook al doende.

Als je het veel groter ziet, dan is het de moeite om onderstaande filmpjes over Jean Pain (de grondlegger van dit principe) te bekijken.

Zonder broei composteren?

Als je niet genoeg tijd, plaats of materiaal hebt, verwerk je jouw tuin- en keukenafval zo:

• Als mulch
• In een wormenbak
• In een compostvat: roer en verlucht daarin regelmatig.
• Als voer voor je kippen, varkens,...
• Of gooi al jouw tuinafval op een hoop, dek die af met een laagje grond en plant daar half mei pompoenen op. Na een of twee jaar heb je dan ook wel compost, maar dan meestal grover en mét onkruidzaden.