Je ziet het vaak: in de zomer zijn heel wat glazen van serres of kassen bedekt met wat lijkt op een witte verflaag. Dit is een kalklaag, ook wel kalkmelk genoemd, bedoeld om de zonnestralen te weerkaatsen. Zo kan je de temperatuur in de serre/kas laag houden op zonnige zomerdagen.
Ook Velt-expert Jos Van Hoecke, auteur van het boek Achter glas, maakt de glazen van zijn serre elk jaar wit. "Wit maken is de eenvoudigste manier om een serre tegen te veel zon te beschermen," aldus Jos.
"De zuidkant maak ik bijna helemaal wit, van de nok tot op 70 cm van de onderzijde. Zo geef ik aan de planten onder de zaaitafel toch maximale lichtinval. De andere kanten van de serre wit ik niet. Wat er eind september nog van de laag overblijft, haal ik weg met water en een spons: dan is elke zonnestraal weer nodig."
Wil je ook een serre of kas? Doe mee met de samenaankoop.
Hoe maak je kalkmelk?
Kalkmelk wordt al heel lang gebruikt om de zon te temperen. Het is ecologisch en goedkoop. Kalkmelk geeft altijd schaduw, ook bij regenweer. Je maakt kalkmelk eenvoudig zelf: voeg 500 g ongebluste kalk toe aan 1 liter water, en roer tot je een soort dunne verf krijgt. Dat mengsel breng je aan op de buitenkant van je kas, met een brede verfkwast. Let op: ongebluste kalk is een bijtend product en kan brandwonden veroorzaken bij contact met je huid of ogen. Bescherm je handen en ogen dus. Voeg eventueel 50 g bentonietpoeder toe. Deze kleisoort zorgt voor nog betere hechting.
Serrewit, Witvast, Temperzon en andere merknamen zijn de moderne versies van kalkmelk. Ze zijn regenvaster dan kalkmelk, en ook wordt de laag (min of meer) transparant als het regent. Over de exacte samenstelling van deze producten is weinig informatie of transparantie. Het hoofdingrediënt is kalk, en daarnaast bevatten ze wellicht fungiciden (om onder meer algengroei te weren) en latex.
Welk product je ook gebruikt: het witsel kan in je regenwateropvang en bodem terechtkomen. Koppel daarom, zeker bij het schoonmaken van de ramen, je regenpijp even af.
Andere manieren om de zon buiten te houden
In een glazen serre is een wit laken een heel eenvoudig middel om te schermen. Je maakt het met enkele wasknijpers vast aan koorden die je binnenin je serre hebt opgehangen. Of je bevestigt het laken aan kabels die je toch al over de hele lengte van je serre hebt gespannen. Het is gemakkelijk aan te brengen, te verplaatsen en te verwijderen, en het kost niets.
Er zijn commerciële schaduwdoeken en systemen om de temperatuur te temperen. In het ene systeem bevestig je het schaduwdoek met clips in de gleuven van je serreprofielen. Duurder en handiger zijn railsystemen aan de binnenkant van de serre, waardoor je het doek als een gordijn open en dicht kunt doen. Schaduwdoek aan de buitenkant van de serre kan in principe ook, maar het vangt er veel wind.
Schaduwdoeken gebruiken is minder ideaal dan de serre witten. De meeste groenten groeien immers beter in de zon dan in de schaduw. Een schaduwnet creëert altijd schaduw, ook op momenten dat dit niet nodig is
Een vel krantenpapier leggen over pas verspeende plantjes op de zaaitafel of zaaibakken biedt wat bescherming tegen hoge temperaturen. Zorg dan dat het (warme) krantenpapier de plantjes niet raakt. Of plaats een parasol (of iets dergelijks) zodat je plantjes tijdelijk van wat schaduw genieten. Als je ziet dat de verspeende planten mooi recht staan en de (kiem)blaadjes niet meer afhangen, kunnen ze verder zonder die extra bescherming. Meestal is dit na een tot twee dagen al het geval.

De Velt-groepen organiseren heel wat workshops, lezingen en andere activiteiten over koken, tuinieren en meer. We verzamelen ze voor jou in een handige activiteitenkalender met kaart.

Heb je nog een vraag over dit thema en ben je lid van Velt? Dan kun je te rade gaan bij een van de Velt-experten.

Leden van Velt weten meer
Voor kennis en praktische tips over ecologisch tuinieren, leven en koken moet je bij Velt zijn.
- Het tijdschrift Seizoenen barst van de nuttige weetjes.
- Onze boeken maken van jou een tuinexpert of meesterkok.
- En wat dacht je van de vele workshops en lezingen?
Geniet van deze schat aan informatie.