Is kalkcyanamide verantwoord in de moestuin?

Je leest of hoort soms dat kalkcyanamide hét wondermiddel is tegen allerlei bodemplagen en -ziekten. Maar is dat zo en is het gebruik ervan verantwoord in een ecologische moestuin? Kalkcyanamide is een oud bijtend middel dat al tachtig jaar gebruikt wordt, met als hoofdbestanddelen kalk en cyanamide. Het wordt op synthetische wijze geproduceerd met kalksteen waaraan men stikstof toevoegt.

Hoe werkt het?

• Als meststof: het is een stikstofmeststof waarvan de stikstof relatief traag vrijkomt. Tegelijkertijd zorgt het voor een verhoging van de pH, en wordt de bodem minder zuur.
• Als herbicide: de aanwezige cyanamide zorgt voor een onkruidbestrijdende werking, waarbij de planten via contact vernietigd worden.
• Als pesticide: de aanwezige cyanamide heeft een dodende werking op het bodemleven. Insecten, schimmels, bacteriën en aaltjes worden gedood. Kalkcyanamide is ook heel giftig voor bijen en matig giftig voor vogels.

In tegenstelling tot vele andere herbiciden en pesticiden laat kalkcyanamide geen schadelijk residu achter in de bodem. Onder invloed van de bodemvochtigheid breekt het af in het giftige cyanamide, dat relatief snel omgezet wordt in ureum en verder in ammonium en nitraat.

De combinatie van deze eigenschappen in één product maakt dat sommige verdelers en tuincentra kalkcyanamide propageren als oplossing voor heel veel tuinproblemen. Er valt immers ook veel geld aan te verdienen en op korte termijn is het effect spectaculair.

Overbodig en schadelijk

De werking van kalkcynanamide is, om het eenvoudig te stellen, vergelijkbaar met die van antibiotica, bleekwater of antibacteriële zeep: die doden ook 99,9% van alle leven. Overigens ontstaan juist hierdoor resistente schimmels en bacteriën. Die ene 0,1% die zo'n tabula rasa-behandeling overleeft, kan achteraf voor veel grotere problemen zorgen.

Een evenwichtig bodemleven bouw je jaar na jaar op door goede compost en oppervlakkige bodembewerking. In een ecologische tuin is kalkcyanamide als bemesting overbodig en zelfs schadelijk. Bemesten gebeurt immers met compost of organische meststoffen. Bodemziektes kun je dan weer vermijden door een ruime vruchtwisseling.

Omwille van de nefaste invloed op het leven in de tuin, de niet-selectieve werking, en de chemische oorsprong hoort kalkcyanamide niet thuis in een ecologische tuin waar je groenten teelt. De biowetgeving is ook duidelijk: kalkcyanamide is verboden in de biologische landbouw.