Combinatieteelt in de moestuin

Combinatieteelt betekent dat je verschillende gewassen vlak naast mekaar of door mekaar teelt. Zo probeer je te profiteren van de gunstige invloed die verschillende gewassen op elkaar kunnen hebben. Deze combinaties kunnen verschillende vormen aannemen: groenten afgewisseld in rijen naast elkaar, enkele rijen van de ene groente en dan één rij van een andere, of ook nog enkele kruidenplanten langs de rand van een groentebed.

Waarom is het nuttig?

• Je kunt zo bepaalde aantastingen voorkomen.
• Een beter grondgebruik. Dus meer opbrengst op een kleinere oppervlakte.
• Een optimaal gebruik van de lichtinval. Dus meer fotosynthese per grondoppervlak.

Hoe werkt het?

1. Verwarring

• Doe insecten twijfelen. Veel vliegende insecten gaan af op de vorm van de gewassen. Dille ziet er bijvoorbeeld heel anders uit dan kool.
• Kruiden en groenten verspreiden ook diverse geurstoffen die insecten verwarren of zelfs afweren. Uien en wortelen zouden mekaar zo beschermen tegen respectievelijk uien- en wortelvlieg.
• Insecten proeven eerst van planten. Als ze een verkeerde plant treffen gaan ze weer weg.

2. Biodiversiteit

• Een biodiverse moestuin trekt meer soorten aan dan een egaal veld. Er is dus minder kans op massale overrompeling door een plaag.
• Monoculturen zijn een luilekkerland voor vliegende belagers, mengculturen eerder een doolhof.

3. Ondergronds

• Plantenwortels scheiden stoffen af die het bodemleven beïnvloeden. Zo verminderen tagetes of afrikaantjes de aaltjespopulatie via wortelafscheidingen.
• Sommige plantensoorten beïnvloeden door wortelafscheidingen ook planten in de buurt. Venkel zou zo op veel planten een remmende invloed hebben.

4. Vangplanten

• Sommige planten trekken insecten aan: Oost-Indische kers en goudsbloem bijvoorbeeld zijn vangplanten voor zwarte bonenluis, die dan van je groente afblijft.
• Op die vangplanten-vol-luis komen dan veel natuurlijke vijanden, zoals lieveheersbeestjes af.

Image

Wat zijn goede en slechte combinaties?

• Goede combinatie: slasoorten en prei, (knol)selderij en prei, komkommerfamilie en mais, wortel en ui, ui en rode biet én knoflook en wortel.
• Slechte combinatie: erwt en boon. Toch staan ze in veel tuinen op hetzelfde perceel, blijkbaar zonder veel problemen.

Weet dat rassen, afstanden, zaaidata en andere omstandigheden erg kunnen verschillen van tuin tot tuin en van tuinier tot tuinier. Bovendien zijn de wortelvlieg, preimot, aardappelziekte,... de voorbije decennia sterk geëvolueerd onder druk van monoculturen met pesticiden. Hierdoor werken veel oude middeltjes en combinaties niet meer.

Waarop moet je letten?

• Vruchtwisseling betekent dat je afwisseling creëert in de tijd, combinatieteelt in ruimte. Vruchtwisseling is langer bestudeerd dan combinatieteelt. Tussen twee alliumteelten (ui/prei/look) bijvoorbeeld moet vijf jaar zitten, of je die nu combineert met wortelen of niet.
• Zorg dat je nog weet waar wat staat. Noteer op jouw moestuinplan of schrijf op een tuinlabel wat je waar gezaaid hebt. Niet enkel insecten, maar ook tuiniers worden wel eens verward door de veelheid.
• Prei en wortel zijn volgens veel boekjes goede buren, maar de ene wil net veel bemesting en de andere geen.
• Ooit echt gezien: de combinatie aardappel-mierikswortel schoof elk jaar netjes op en na verloop van tijd groeide de mierikswortel overal.

Mengsels van eenzelfde soort (bijvoorbeeld radijsjes, sla, wortelen,...) verdienen zeker een plaats in jouw moestuin. Door de verschillende vormen, kleuren en geuren verwar je belagers. Bovendien is het ene ras gevoeliger voor schimmel A, het andere voor schimmel B. Zo spreid je het risico op ziekten. En tot slot zal je oogst ook meer gespreid zijn.

Image