Image
Gepubliceerd op:
22.11.2018
De impact van pesticiden op de natuur wordt doorgaans getest in laboratoria, op organismen en in omstandigheden die onderzoekers zelf bepalen. De keuzes die onderzoekers maken, zo blijkt nu, zouden de resultaten wel eens heel sterk kunnen beïnvloeden. Daarom is het Levend Lab van Martina Vijver, hoogleraar ecotoxicologie in Leiden, niet minder dan baanbrekend te noemen. Zij bestudeert de impact van verschillende stoffen op reële ecosystemen.
Slootjes
Het was een bouwproject van de Universiteit Leiden dat Martina Vijver haar gedroomde testlocatie bezorgde: vanwege de waterhuishouding van het project werd een grote plas aangelegd die in verbinding staat met de Oude Rijn en het leven dat daarin zit. Aan de rand van de plas kon Martina samen met haar team 36 slootjes graven die elk in verbinding staan met de grote plas. Elk slootje vormt zo een proefomgeving met een echt ecosysteem want kleine diertjes en zaden kunnen zo in- en uitstromen.
Wanneer Martina een bestrijdingsmiddel wil testen, sluit ze de waterdichte schuif tussen proefsloot en plas. Vervolgens kan ze observeren en meten hoe het ecosysteem reageert op een bepaalde stof of een combinatie van stoffen.
Watervlooien
De eerste resultaten van haar onderzoek waren opmerkelijk: de dosis waarbij thiacloprid, een neonicotinoïde, effect had op watervlooien bleek 2400 keer kleiner te zijn dan onder de omstandigheden gecreëerd in het laboratorium. Watervlooien die goed gevoed zijn, blijken beter bestand tegen het bestrijdingsmiddel. En laten laboratoriumvlooien nu net goed doorvoed zijn. Veel beter dan watervlooien in de vrije natuur die zelf hun voedsel moeten vergaren.
Verstoorde omgeving
Vijver wil met haar proefsloten de effecten van stoffen in kaart brengen nog voor ze op grote schaal in het milieu terecht komen. Dat is volgens haar onmogelijk in een lab, waar doorgaans het effect van één stof op één soort wordt onderzocht. In praktijk heeft een verstoorde omgeving via ingewikkelde effecten immers een impact op een groot scala aan organismen.
Nanodeeltjes
Martina Vijver zal zich niet alleen toeleggen op onderzoek naar bestrijdingsmiddelen. Ook nanodeeltjes behoren tot haar onderzoeksterrein. Deze piepkleine deeltjes zijn reeds in omloop maar nog niet op een even grote schaal als pesticiden. Misschien kan ze voor nanodeeltjes wél de ware risico’s inschatten voor ze in grote aantallen in het milieu terecht komen.
