Wat doe je tegen coloradokevers?

In volle zomer vreten rode larven van de coloradokever aan jouw aardappelloof. Als je er niets tegen doet, kunnen ze de hele aardappeloogst vernielen.

Verschillende generaties

Ondergronds overwinterende kevers bevriezen als de bodemtemperatuur beneden -7° C komt. Larven overleven zware winters door tot 50 cm diep in de grond te kruipen. Bij de eerste voorjaarswarmte gaan ze zich dan verpoppen en 2 weken later komt uit de pop een volwassen kever, die zijn leven bovengronds vlijtig tot midden oktober verder zet.

Deze eerste generatie kevers kan in een warm voorjaar al vanaf april uitvliegen. Gedurende een 3-tal weken leggen ze tot in juni hun eitjes af op de onderkant van de bladeren van de aardappelplant. In warme jaren kunnen tot 3 keer per jaar (tot maximaal 800) oranjegele eitjes afgelegd worden die in groepjes aan de onderkant van het blad zijn gekleefd.

Afhankelijk van de temperatuur komen de larven na 5 tot 21 dagen uit de eitjes. Eerst zijn ze grijsachtig, maar ze eten al flink van het aardappelblad en worden steeds roder. Ze vervellen in 3 tot 5 weken 3 keer. Na 2 tot 4 weken zijn ze al ongeveer 1,5 cm groot.

Als ze genoeg gegeten hebben, laten ze zich vallen en kruipen ze in de grond om te verpoppen. Zo ontwikkelen zich soms zelfs tot 3 generaties per jaar. De kevers zijn vooral overdag actief en vreten aan de bladrand van de aardappelplant. De larven eten echter veel meer en kunnen je aardappeloogst echt in gevaar brengen.

Image

Preventie en vangen

Als je aardappelen rooit, haal dan altijd alle knollen zorgvuldig uit de grond. Achterblijvende knollen geven opslag: nieuwe aardappelplanten waar ze eigenlijk niet thuishoren. Dat haalt niet alleen je teeltwisseling door mekaar, maar het loof van die opslag is ook hapklaar voedsel voor de eerste kevers die na de winter uit de grond van je oude aardappelbed komen.

Inspecteer jouw aardappelbedden heel regelmatig:

• Een eenvoudige manier om (jonge) larven te doden is jouw aardappelplanten om de paar dagen meppen. Je slaat met jouw hand of een borstel door het loof, daardoor vallen veel larven op de grond. Ze hebben de reflex om terug te kruipen, maar velen halen de plant niet. Deze methode werkt niet met kevers (die zijn heel mobiel) en volgroeide (dus heel dikke) larven (die graven zich in en worden een pop).
• Iets grondiger, vooral effectief met kevers. Schud aan de plant en houd er een emmertje of bakje (eventueel met een laagje water) onder. De kevers laten zich vallen en zo vangen.
• Heel effectief: knijp eitjes en larven plat op de planten. Zo trek je ook predatoren aan.

Is er een verplichting om de coloradokever te bestrijden?

Nee, de overheid verplicht je niet meer om coloradokevers te bestrijden. Zo zegt het Belgische FAVV (Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen): 'hun uitroeiing (...) wordt nu als onhaalbaar geacht aangezien ze wijdverspreid zijn. In de praktijk is het echter belangrijk om hun populaties te blijven beheren aangezien ze aanzienlijke economische schade kunnen veroorzaken.'

Niet verwarren met lieveheersbeestjes

De larven van lieveheersbeestjes eten veel larven van coloradokevers. Hoe effectief ze de plaag onder controle krijgen, is nog niet duidelijk. Houd die 2 kevers, in hun diverse stadia, dus goed uit mekaar.

• De coloradokever legt vooral eitjes aan de onderkant van aardappelbladeren. Die zien er meestal donkerder geel, tot oranje uit. Lieveheersbeestjes - naargelang de soort - leggen dan weer eitjes op heel veel plantensoorten. Hun eitjes zijn lichter geel.
• Lieveheersbeestjeslarven zijn zo langgerekt als een krokodil, zijn mat, min of meer gestekeld, en meestal grijs (al dan niet met vlekjes). Coloradokeverlarven zijn rond/bol, rood met een zwart kopje en blinken.
• Als je poppen ziet, dus onbeweeglijke ingekapselde oranje/grijze larven, die zich vasthechten op (de bovenkant van) het blad, dan zijn dat poppen van lieveheersbeestjes. De larven van coloradokevers laten zich vallen als ze volgroeid zijn zijn, kruipen tot 15 cm diep, en verpoppen daar.
• Coloradokevers hebben typisch tien zwarte strepen.

Zijn er producten tegen de coloradokever?

Enkele producenten bieden spuitmiddelen aan op basis van de actieve stof spinosad, een mengsel van twee toxines die geproduceerd worden door een van nature in de bodem aanwezige schimmel. Deze toxines bestrijden rupsen, vliegen, trips en kevers in diverse teelten door contact- en maagwerking. Uit proeven van het Proefcentrum voor de Biologische Teelt (PCBT) blijkt dat de werking in diverse groenteteelten doeltreffend is.

• Spinosad is toegelaten in de biologische landbouw sinds 2008. Het is veel veiliger dan vrijwel alle chemische middelen. Tenminste, het is weinig toxisch voor de mens, voor zoogdieren en voor vogels. Spinosad spaart ook nuttige insecten als lieveheersbeestjes, roofwantsen, gaasvliegen en roofmijten. Om die reden is het te verkiezen boven pyrethrum. Maar het is zeer giftig voor in water levende organismen én voor bijen en sluipwespen. Deze giftigheid geldt vooral bij de directe contactwerking, kort na spuiten. Op het blad en in de bodem wordt het middel snel afgebroken maar in water kan het in afwezigheid van zonlicht lang aanwezig blijven. Daarom mag je het zeker niet gebruiken in de buurt van vijvers, beken en poelen. Om bijen en wespen te sparen mag je het product niet gebruiken op planten in bloei of in de buurt van planten of onkruid in bloei. Een ander nadeel is dat er al verschillende gevallen van resistentie vastgesteld zijn tegen dit middel. Je mag het dus zeker niet zomaar verschillende malen na elkaar gebruiken. Een keer spinosad spuiten wanneer je de larven (massaal) aantreft, volstaat in principe.
• Spinosad is in Nederland niet meer toegelaten voor particulier gebruik in de tuin. Spinosad zit wel in een aantal lokdozen voor mieren. Door het afgesloten karakter van deze dozen is het risico voor het milieu beperkt, dat is wel toegelaten voor particulier gebruik.
• In België is deze stof nog wel te koop voor particulieren, onder meer als Boomerang Garden en Conserve Garden.

Tegenwoordig vind je ook natuurlijke vijanden in een potje. Aaltjes zijn minuscule wormpjes met bacteriën die de kever doden. Je lost ze op in water dat je op de bladeren spuit.